نقش وسوسه و واردات قلبی در آسیب شناسی روانی از دیدگاه اسلام

هدف پژوهش حاضر، یافتن الگویی دینی برای تبیین آسیب شناسی روانی بر اساس مفهوم وسوسه می باشد. طرح این تحقیق، تفسیری-درایی می باشد که در بخش تفسیریِ آن، از تفاسیر قرآن کریم و در بخش روایی از روش ابداعی پسندیده برای استنباط از روایات استفاده شده است. بر طبق نتایج بدست آمده، الهام و وسوسه، دو نوع از واردات یا خطورات قلبی می باشند که انسان را به سمت حق یا به سمت باطل سوق می دهند. مهم ترین کارکرد و اثر وسوسه، گمراهی انسان است و هرگونه گرایش انسان به سمت طبیعت مادی اش (از قبیل گناهان، رذایل و ...) می تواند زمینه ی تأثیر و نفوذ آن را فراهم آورد. مدل وسوسه برای تبیین آسیب شناسی روانی یک مدل عام است که ضمن پذیرفتن تأثیر مدل های روبنایی تر و خاصِّ هر اختلال، تاکید دارد که در فرآیند تشخیص و درمان لازم است گاهی به افراد دارای برخی از آسیب های روانی، به عنوان افرادی «خطاکار» و «فریب خورده» نگاه شود و چنین نگاهی نیز به آنان القاء گردد. مدل وسوسه، گستره ی تأثیر وسوسه در انسان را وسیع می بیند و هر عاملی که به نحوی –ولو اندک- در مسیر تکاملی انسان اختلال ایجاد کند (از جمله افسردگی، اضطراب و ...) را جزء وسوسه محسوب می نماید. مدل وسوسه تنها درصدد تبیین برخی وجوه از برخی اختلالات است و نقش سایر عوامل از قبیل وراثت، فیزیولوژی و ... را نیز تایید می کند.